Historia Powstania Związku Ślązaków w Ameryce Północnej

Historia Związku Ślązaków w Chicago zaczeła się w czerwcową niedzielę 1992 roku, bardzo spontanicznie podczas audycji radiowej prowadzonej przez redaktora Jerzego Juraka który zaprosił kilka osób ze Śląska do Radia “Studio A” i zapytał na antenie radiowej: “ile Ślązaków mieszka w Chicago?” Telefony zaczęły dzwonić, a nadawcy nie nadążali ich odbierać, co trwało przez całe dwie godziny audycji. Zaproponowano, aby zainteresowani spotkali się po programie przed Restauracją Staropolską na Belmont Ave. Ilość zgromadzonych osób przeszła najśmielsze oczekiwania – było ich około dwustu.

Na początku spotkania Ślązacy spotykali się towarzysko, a działalność jako Związek Ślązaków w Ameryce rozpoczęła się po wrześniowym pikniku Ślązaków w 1993 roku. Organizatorami pikniku byli: bracia Czesław, Roman i Piotr Brzęk, Magdalena Szczygieł, Krystyna i Kazimierz Drożdżyńscy, oraz Janusz i Zofia Kołatkowie. Prowadzącymi piknik byli radiowcy Jerzy Jurak i Jarosław Maculewicz. Tydzień po udanym pikniku odbyło się zebranie w sali bankietowej Ambasador Janiny Lanch, gdzie powstał Związek Ślązaków. Na kolejnym spotkaniu wybrano pierwszy zarząd: prezesem został Roman Brzęk, wiceprezesem Jarosław Maculewicz, sekretarzem Czesław Mietluk, a skarbnikiem Piotr Brzęk.

W grudniu 1993 roku odbył się pierwszy Bal Barbórkowy w Chicago, który był kolejną dużą imprezą. Spotkania towarzyskie przerodziły się w comiesięczne zebrania. Związek przyjął nazwę: Związek Ślązaków w Ameryce Północnej – North American Union of Silesian. Czesław Mietluk zaprojektował pierwsze logo zawierające wizerunek szybu górniczego i Sears Tower. Później Henryk Maroń wprowadził zmiany, dodając kolory i nadając kształt obecnego logo.

W lutym 1994 roku odbyło się pierwsze walne zebranie, na którym wybrano nowy zarząd: prezesem został Jarosław Maculewicz, wiceprezesem Katarzyna Zymelka, sekretarzem Jolanta Wissmann, a skarbnikiem Maria Klain. Opracowano również statut Związku i dokonano rejestracji organizacji w Urzędzie Stanu Illinois. Zgodnie ze statutem, Związek prowadzi działalność społeczną, kulturalną i charytatywną.

W okresie od 1996 do 2003 roku Zarząd Związku pracował w niezmienionym składzie z Januszem Kołatkiem jako prezesem. Pod jego kierownictwem Związek kontynuował swoją działalność, stając się coraz bardziej znany wśród Polonii w Chicago. Jego niespodziewana śmierć w sierpniu 2003 roku była ogromną stratą dla Związku, jednak jego obowiązki przejął Jerzy Szyrzyna.

W kwietniu 2005 roku wybrano nowy zarząd, a w lipcu 2010 roku zmieniono nazwę Związku na Związek Górnoślązaków w Chicago, jednak dla polonii w Chicago nadal pozostała nazwa Związku Ślązaków. Przez cały okres swojej działalności, Związek nie zmienił swojego charakteru i celów, pozostając organizacją promującą kulturę, tradycję i język śląski, oraz prowadzącą działalność społeczną, kulturalną i charytatywną.

Związek organizuje trzy pikniki rocznie, dwie zabawy, grzybobranie i bal barbórkowy, który kończy sezon. Pieniądze zebrane podczas tych imprez są przeznaczane na pomoc charytatywną w Polsce i w Ameryce.

Popularność imprez organizowanych przez Związek przyciąga coraz większą liczbę zwolenników. W marcu 1996 roku na walnym zebraniu wybrano kolejny zarząd, a w maju 1996 roku pierwsza audycja radiowa “Na Śląskiej Fali” została nadana na paśmie WPNA 1490 AM. Program, prowadzony przez Jarosława Maculewicza i Romana Sobańskiego w gwarze śląskiej, szybko zdobył popularność i stał się rozpoznawalnym elementem Związku Ślązaków.

W latach 1996-2003 Zarząd Związku pracował w niezmienionym składzie, a w kwietniu 2005 roku wybrano nowy zarząd, który kontynuował działalność Związku. W lipcu 2010 roku zmieniono nazwę organizacji na Związek Górnoślązaków w Chicago, jednak wśród Polonii w Chicago nadal używana jest nazwa Związek Ślązaków.

Przez cały okres swojej działalności Związek pozostaje wierny swoim celom, pielęgnując kulturę, tradycje i gwary śląskiej oraz prowadząc działalność społeczną, kulturalną i charytatywną. Pomimo trudności i przeciwności losu, Związek Ślązaków w Chicago kontynuuje swoją działalność, wspierając swoich członków i promując dziedzictwo śląskie.

Ważnymi momentami w historii Związku Ślązaków w Chicago były różnorodne inicjatywy charytatywne i akcje pomocy. Po tragicznym wypadku na kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej w listopadzie 2009 roku, Związek przekazał pomoc finansową rodzinom górników dotkniętym tragedią. W 2010 roku, w odpowiedzi na powodzie w Bieruniu w województwie śląskim, Związek zorganizował dużą akcję pomocy, przekazując ponad 10 ton ubrań, koców i środków czystości powodzianom.

W ciągu lat Związek Ślązaków regularnie wysyłał paczki z pomocą do domów dziecka, zwłaszcza w okresie Świąt Bożego Narodzenia, co stało się już tradycją. W tych działaniach Związek wspierały także parafianie kościoła św. Heleny w Chicago oraz kościoła św. Błażeja w Summit, gdzie odbywały się comiesięczne zebrania związkowe.

W 2009 roku rozpoczęła się współpraca z Radnym Rady Miasta Katowice, Józefem Zawadzkim, który zaangażował się w działalność charytatywną Związku. W latach następnych, goście z Polski uczestniczyli w różnych wydarzeniach organizowanych przez Związek w Chicago, co umocniło więzi między Polonią w Chicago a Śląskiem w Polsce.

Niewątpliwie istotnym wydarzeniem było także uczestnictwo Związku w konferencji naukowej poświęconej migracjom Górnoślązaków XX wieku, która odbyła się w ramach I Światowego Zjazdu Górnoślązaków. Przedstawiciele Związku godnie reprezentowali organizację, przyczyniając się do promocji dziedzictwa kulturowego Śląska.

Przez lata działalności społecznej, kulturalnej i charytatywnej Związek Ślązaków w Chicago zyskał uznanie i szacunek w społeczności polonijnej oraz wśród mieszkańców Chicago. Jego wysiłki w pielęgnowaniu kultury, tradycji i języka śląskiego, a także w niesieniu pomocy potrzebującym, stanowią ważny wkład w życie społeczne miasta i kontynuują dziedzictwo śląskie w Ameryce.

W 2009 roku podczas XVII edycji Nagrody im. Wojciecha Korfantego Związek Ślązaków w Ameryce został wyróżniony Nagrodą promocyjną.

Nagroda im. Wojciecha Korfantego – nagroda ustanowiona w 1993 roku przez Związek Górnośląski (ZG), honorująca wybitne postacie i instytucje zasłużone dla Górnego Śląska.

Według uchwały Zarządu Głównego ZG z dnia 15 marca 2018 roku w sprawie przyjęcia Regulaminu Nagrody im. Wojciecha Korfantego oraz powołania członków Kapituły nagroda jest formą upamiętnienia zasług Wojciecha Korfantego oraz nawiązuje do jego działalności. Przyznawana jest osobom, a także instytucjom, organizacjom lub zespołom przyczyniającym się do promocji Górnego Śląska w skali kraju i świata dzięki swym dokonaniom społecznym, kulturalnym, naukowym, politycznym, przedsiębiorczości i innowacyjności.

Nagroda może mieć charakter indywidualny lub zbiorowy, może zostać przyznana pośmiertnie, a laureatem Nagrody można być tylko raz.

XVII edycja – 2009 Nagroda honorowa: prof. Andrzej Klasik, ks. Władysław Zązel, ks. Zygmunt Nabzdyk, Bernard Krawczyk, Krystyna i Andrzej Bochenkowie. Nagroda promocyjna: Radio Piekary, Związek Ślązaków w Ameryce.

Zarząd Związku Ślązaków Od marca 2011 do kwietnia 2013

Prezes Związku Ślązaków i Prezes Radia: Marek Niezgoda Wiceprezes Związku Ślązaków: Barbara Jaromin Skarbnik Związku: Józef Więcek Sekretarz Związku: Barbara Lichorad Organizator Imprez: Jadwiga Rup

2016 rok. Audycja radiowa “Na Śląskiej Fali” obchodzi swoje 20-lecie nadawania. Z tej okazji odbył się uroczysty bankiet, a wśród gości znalazł się STACH, śląski artysta, muzyk i piosenkarz znany z wielu przebojów granych na różnych stacjach radiowych w Polsce, Niemczech i oczywiście na antenie Radia Na Śląskiej Fali w Chicago. Dodatkowo, specjalnie z tej okazji wydano płytę CD zawierającą śląskie utwory wielu wybitnych śląskich piosenkarzy i zespołów ze sceny śląskiej, w tym naszego specjalnego gościa, Stacha.

Zarząd Związku Ślązaków 2013 – 2015

Prezes Związku: Marek Niezgoda Wiceprezes Związku: Halina Szyrzyna Skarbnik: Elżbieta Wysocka Sekretarz: Barbara Lichorad Prezes Radia: Marek Niezgoda I Organizator Imprez: Barbara Wycisk II Organizator Imprez: Chester Szymiczek Kronika Związku: Piotr Brzęk

Roku 2017. W ciągu 25 lat naszej charytatywnej działalności, fundusze zgromadzone wysokości ponad $190K przez Związek Ślązaków przyczyniły się głównie do poprawy życia podopiecznych domów dziecka, osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej na Śląsku, Polsce i USA. Jednym z najnowszych beneficjentów naszej pomocy jest Fundacja “Świetlikowo” z siedzibą w Tychach, która prowadzi remont otrzymanego od miasta budynku, mającego służyć jako całodobowe hospicjum dla dzieci. Na ten cel przekazaliśmy 10 tysięcy dolarów zebrane podczas radiowej zbiórki, która miała miejsce 21 października 2017 roku, dzięki życzliwości właścicieli stacji WPNA 1490 AM oraz brokerów prowadzących swoje programy radiowe w soboty na tej stacji. Dodatkowo, na rzecz “Świetlikowa” przekazaliśmy również pieniądze zebrane podczas tegorocznych pikników, w sumie 2400 dolarów.

ZARZĄD ZWIĄZKU ŚLĄZAKÓW 2015 – 2017

Prezes Związku: Józef Więcek Wiceprezes Związku: Halina Szyrzyna Skarbnik: Elżbieta Wysocka Sekretarz: Anna Godowska Prezes Radia: Jadwiga Rup I Organizator Imprez: Barbara Wycisk Kronika Związku: Piotr Brzęk

2019 rok był wyjątkowy dla Związku Ślązaków w Chicago ze względu na „Wielki Festyn Krupnioka”, który okazał się spektakularnym sukcesem. Wydarzenie charytatywne miało na celu zbiórkę funduszy na rzecz Wspólnoty Jaśmin, wspierającej dzieci niepełnosprawne w różnym wieku, jak również osoby dorosłe. Był to już przynajmniej 60. piknik w historii Związku Ślązaków i z pewnością pierwszy charytatywny w tym roku. „Wielki Festyn Krupnioka” odbył się w niedzielę, 7 lipca, w parku Forest Preserve Schiller Woods w Chicago, przy skrzyżowaniu ulic Irving Park i Cumberland.

Ashland Sausage, należący do Teresy i Stanisława Podgórskich, był sponsorem wszystkich krupnioków i kiełbasek, które były serwowane podczas festynu. Po szybkim sprzedaniu 150 funtów krupnioków, dostarczono kolejne 50 funtów, oraz 100 funtów kiełbasy grillowej. Pani Teresa Podgórska wyraziła ogromne uznanie dla organizatorów festynu, podkreślając pracę, jaką włożyli w przygotowanie wydarzenia, którego dochód został przeznaczony na cele charytatywne, z myślą o dzieciach.

ZARZĄD ZWIĄZKU ŚLĄZAKÓW 2017 – 2019

Prezes Związku: Józef Wiecek Wiceprezes: Piotr Brzek Prezes Radia: Jadwiga Rup-Marecka Skarbnik: Halina SzyrzynaSekretarz: Anna Godowski Organizator imprez: Bożena Zuwała

Rok 2021 był wyjątkowy dla Radia Na Śląskiej Fali, które świętowało swoje 25-lecie istnienia. Uroczysty bankiet z tej okazji odbył się 2 października 2021 roku w salach Bankietowych Lone Tree Manor, przy 7730 N. Milwaukee Ave. w Niles, 60714. Wydarzenie zgromadziło licznych gości, specjalnie przybyłych na tę okoliczność.

Podczas bankietu wszyscy prowadzący audycje radiową Na Śląskiej Fali w minionych 25 latach zostali uhonorowani specjalnymi wyróżnieniami. Każdy z nich otrzymał statuetkę srebrnego mikrofonu oraz dyplom. Oprócz już wspomnianych Jarka Maculewicza i Romana Sobańskiego, nagrody otrzymali także: Renata i Marek Niezgoda, Tadeusz Marecki, Stanisław Kunach, Piotr Brzek, Adam Godowski, Janusz Bartosiński, Andrzej Matejczyk, Elżbieta Wysocka, Barbara Wycisk, Bożena i Józef Zuwała oraz Gerard Sacherski.

Z okazji jubileuszu 25-lecia radia Na Śląskiej Fali wydano drugi dwupłytowy album CD ze śląskimi piosenkami, wykonanymi przez najlepszych śląskich piosenkarzy oraz polskich artystów estradowych. Album ten cieszył się ogromną popularnością wśród słuchaczy, stanowiąc niezwykłą pamiotkę jubileuszu 25lecia radia NSF.

ZARZĄD ZWIĄZKU OD MARCA 2019 – 2021

Prezes Związku: Piotr Brzek Wiceprezes: Andrzej Matejczyk Prezes Radia: Jadwiga Rup – Marecka Skarbnik: Halina Szyrzyna Sekretarz: Bożena Zuwała (Z powodu nieobecności obowiązków sekretarza Związku ponownie pełni Barbara Lichorad) Organizatorzy imprez: Janusz Bartosiński, Józef Zuwała, Theresa Bondaruk

Rok 2022 był wyjątkowym rokiem podwójnego jubileuszu Związku Ślązaków w Chicago. Obchodziliśmy 30-lecie istnienia Związku Ślązaków w Chicago oraz XXX Bal Barbórkowy, podczas którego celebrowaliśmy nasz podwójny jubileusze. Ta szczególna Barbórka Związku Ślązaków w Chicago na pewno przejdzie do historii. To niezwykle ważne górnicze święto, przypadające 4 grudnia, obchodziliśmy w jego przeddzień, czyli w sobotę, 3 grudnia, w Niles, IL. Wydarzenie to miało wyjątkową oprawę, gdyż podczas uroczystości świętowaliśmy także 30-lecie powstania Związku Ślązaków w Chicago.

Podczas przemówienia prezesa Związku Ślązaków w Chicago, Piotra Brzęka, nawiązano do barw flagi polskiej i śląskiej. Przypomniano o historycznym momencie przybycia na ziemię amerykańską pierwszych osadników ze Śląska, jak również o początkach istnienia Związku Ślązaków. Wspomniano także o stworzeniu kapliczki w Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej w Merrillville w stanie Indiana, w której umieszczony będzie obraz Matki Boskiej Piekarskiej, aby w ten sposób uczcić 30-lecie powstania Związku Ślązaków w Chicago. Piotr Brzęk podkreślił, że kult Matki Boskiej Piekarskiej ma szczególne znaczenie dla Ślązaków, którzy co roku pielgrzymują do jej sanktuarium w Piekarach Śląskich. W ramach swojej działalności Związek Ślązaków w Chicago prowadzi działalność edukacyjną, filantropijną i kulturalną, wspierając tym samym Polonię zamieszkującą Amerykę, jak również rodaków w kraju. – Aby uczcić ten wspaniały jubileusz, postanowiliśmy stworzyć coś, co będzie stanowiło inspirację dla naszych dzieci, wnuków i prawnuków. Postanowiliśmy wspólnymi siłami zbudować Śląską Kapliczkę Matki Boskiej Piekarskiej w Merrillville – podkreślił Piotr Brzęk.

Po przemówieniu prezesa Związku Ślązaków nastąpiło uroczyste odsłonięcie obrazu Matki Boskiej Piekarskiej, który już wkrótce pojawi się w sanktuarium w Merrillville. Obraz został w całości wykonany przez polonijnego artystę Pana Leszka Szczura oraz wszystkie pozostałe elementy do powstającej Śląskiej Kapliczki Matki Boskiej Piekarskiej. Podczas Barbórki wręczono wyróżnienia dla honorowych członków Związku Ślązaków. Otrzymali je: Barbara Lichorad, Marian Wójcik, Ryszard i Beata Kozicki, Barbara i Andrzej Jaromin, Stanisław Kunach, ksiądz Mikołaj Markiewicz SDS oraz brat Piotr Bogowski SDS oraz Marek i Renata Niezgoda. Tytuł Honorowego Prezesa Związku Ślązaków przyznano Józefowi Więckowi.

Urozmaiceniem wieczoru była loteria fantowa, w której główną nagrodą był bilet lotniczy do Polski ufundowany przez Polskie Linie Lotnicze LOT. Szczęśliwym zwycięzcą została Urszula Surmacz.

Zarząd Związku Ślązaków od  kwietnia 2021 do 2023 roku:

Prezes Związku: Piotr Brzek Wiceprezes: Andrzej Matejczyk Prezes Radia: Jadwiga Rup-Marecka (do maja 2022) Skarbnik: Halina Szyrzyna Sekretarz: Grażyna Drozdziak Organizator imprez: Janusz Bartosiński, Theresa Bondaruk, Ryszard Kozicki

Rok 2023 był czasem nie tylko zebrania sprawozdawczo-wyborczego oraz wyborów do nowego zarządu Związku Ślązaków w Chicago na okres 2023-2025, które miały miejsce 23 kwietnia 2023 roku. To także spełnienie wielkich marzeń. Jednakże, to niedziela, 10 września 2023 roku, była dniem niezwykłym dla całej Polonii Chicagowskiej, a szczególnie dla tych o śląskich korzeniach. Po raz pierwszy poza granicami Śląska i Polski powstała Śląska Kapliczka – Matki Boskiej Piekarskiej Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Merrillville, IN.

Ta historyczna chwila miała miejsce podczas uroczystej Mszy Świętej odprawionej w Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej o godzinie 12:00. Mszę Świętą poprowadził Kustosz Sanktuarium, O. Mikołaj Markiewicz SDS, w asyście Ks. Łukasza Pyka oraz O. Andrzeja Waszczuk SDS.

Kościół był wypełniony po brzegi dostojnymi gośćmi, w tym Konsulem Generalnym RP w Chicago, Panem Pawłem Zyzakiem, przedstawicielami polonijnych organizacji, polonijnych mediów, sponsorami, darczyńcami i przedsiębiorcami polonijnymi. To było wyjątkowe spotkanie, które połączyło wiele serc w modlitwie i wdzięczności. Po zakończeniu oficjalnej części Mszy Świętej głos zabrał Konsul Generalny RP w Chicago, Paweł Zyzak, który również nawiązał do historycznych dziejów cudownego obrazu Matki Boskiej Piekarskiej, wyrażając ogromne zadowolenie, że teraz Polonia w USA, pochodząca ze Śląska, będzie jeszcze bogatsza w historie o swoich śląskich korzeniach, reprezentując Ślązaków na ziemi Amerykańskiej.

Następnie przemawiał Prezes Związku Ślązaków w Ameryce Północnej w Chicago, Piotr Brzęk, który podkreślił znaczenie historycznego momentu, który dokonał się tego dnia. Powstanie pierwszej w historii Kapliczki Matki Boskiej Piekarskiej w Merrillville, Indiana, było wydarzeniem niezwykle doniosłym. Po przemówieniach wszyscy zebrani goście przeszli w procesji z kościoła do kaplicy, gdzie nastąpiło uroczyste odsłonięcie Obrazu Matki Boskiej Piekarskiej w Kaplicy. Odsłonięcia dokonali Pan Konsul RP, Paweł Zyzak, oraz Prezes Związku Ślązaków Ameryki Północnej w Chicago, Piotr Brzęk. Następnie O. Mikołaj Markiewicz i towarzyszący mu księża, Ks. Łukasza Pyka i O. Andrzej Waszczuk, poświęcili Obraz i Kaplicę.

Zarząd Związku Ślązaków od 2023 do 2025 roku:

Prezes Związku: Piotr Brzek Wiceprezes: Andrzej Matejczyk Prezes Radia: Piotr Brzek Skarbnik: Halina Szyrzyna Sekretarz: Teresa Bondaruk Organizator imprez: Tadeusz Gaweł, Ryszard Kozicki

Informujemy, że zgodnie ze Śląską tradycją pielgrzymowania do Pani Piekarskiej od teraz co roku będziemy pielgrzymować w drugą niedzielę września, aby pokłonić się Matce Boskiej Piekarskiej w Merrillville, IN. Zapraszamy całą Polonie z Chicago USA i Kanady. Szczęść Boże.